Schiermonnikoog, vuurtoren(s?)

 In 1979 (introductieweek school) en in 2000 (twee weken vakantie) was ik op het prachtige eiland Schiermonnikoog.

Wat bij de eerste overtocht vanaf Lauwersoog mij in de zomer van 1979 al op viel, was dat dit eiland twee bijna identieke vuurtorens heeft, een grijze en een rode. De rode is nog steeds een vuurtoren, de grijze is later watertoren geweest, maar inmiddels ook geen watertoren meer.

Vuurtoren van Schiermonnikoog in 2000

Zicht op beide torens van Schier vanaf de bunker Wassermann in 2000, links de Zuidertoren, rechts de Noordertoren

De Noordertoren, of Buitentoren werd tussen 1853 en 1854 samen met een andere toren, de Zuidertoren, gebouwd. Omdat men vroeger niet beschikte over lichtkarakters, plaatste men soms twee torens of vuren, zodat de zeeman wist waar hij was. Bovendien konden twee vuren of torens een lijn vormen, zodat schepen langs gevaarlijke ondiepten geleid konden worden. Oorspronkelijk had de toren een vast licht. In 1910 kreeg de toren een draailicht. Vanaf toen kon men de kust ook herkennen met één licht en was het licht van de Zuidertoren overbodig geworden. Tegelijkertijd met de ontsteking van het draailicht werd naast de toren in het daarvoor opgericht opengewerkte torentje een zogenaamd verklikkerlicht in gebruik genomen. In 1951 werd dit "Eemslicht" achter een raam in de toren geïntegreerd. In 1951 werd een uitkijklokaal voor de kustwacht in de toren gebouwd. Deze bestaat uit 12 ijzeren lamellen met elk een raam die rondom onder de balustrade van de toren zijn aangebracht. In 1979 kreeg de toren een nieuw lichthuis om een radarantenne te kunnen dragen. De toren wordt 24 uur per dag bemand om het scheepvaartverkeer in de gaten gehouden en weerberichten te verstrekken voor de kustwateren. In 1998 is de toren rood geschilderd.

De Zuidertoren werd in 1910 als vuurtoren overbodig. De toren bleef echter wel staan en kreeg in 1950 de functie van watertoren voor de drinkwatervoorziening op het eiland. Hiervoor werd er een waterreservoir van 44 m³ in de torenschacht aangebracht. Via een laddertrap in het midden van het reservoir kon men naar boven komen. De functie van watertoren heeft de toren tot 1992 gehad. In 1998 verwierf KPN de toren voor het symbolische bedrag van 1 gulden. KPN gebruikte de Zuidertoren sindsdien als antennetoren. Op 26 juni 2018 werd bekend dat de toren in eilander handen zou komen. Een stichting heeft de toren en de buitenruimte eromheen opgeknapt en is er een museum begonnen. Op het duin naast de toren is de voormalige lichtwachterswoning uit 1854 te vinden, die de naam Duinoord draagt. Ook het olieschuurtje uit 1872 is nog steeds aanwezig.