vrijdag 23 december 2022

Echte tonderzwam

Dinsdag 21 december voor ons een vrije dag en het begin van de winter en de kortste dag van het jaar gingen wij 's middags nog even met onze hond een ronde door het bos lopen bij de Leemkule in Hattem. Leuk. Sinds een paar weken heb ik de app ObsIdentify op mijn telefoon en is het veel gemakkelijker om te identificeren wat ik allemaal tegen kom in de natuur. Wellicht heb ik in het verleden geregeld verkeerde conclusies getrokken bij wat ik zag, weet ik veel. Deze zwam op een dode berk is dus zeker te weten de echte tonderzwam.



De echte tonderzwam (Fomes fomentarius, synoniem: Polyporus fomentarius), ook tondelzwam genoemd, is een schimmel die uit de familie Polyporaceae. Het is een zwakteparasiet die groeit op verzwakte of dode bomen. Om onderscheid te maken met andere paddenstoelen die worden gebruikt om tondel te maken, zoals de dikrandtonderzwam (Ganoderma adspersum) en de platte tonderzwam (Ganoderma applanatum), wordt het voorvoegsel 'echte' gebruikt.

Het vruchtlichaam van de echte tonderzwam is meerjarig. Het kan consolevormig zijn, meestal is het klok- of koepelvormig en hooggewelfd, waarbij een groot deel van de onderste helft vrij van het substraat hangt. De paddenstoel kan een afmeting bereiken van 10 tot 30 bij 5 tot 20 centimeter, met een dikte van 10 tot 25 centimeter. De bovenzijde is sterk gewelfd en bedekt met een harde korst van 1 à 2 millimeter dik. Wanneer deze in aanraking komt met vuur, zal het niet smelten als bij de meeste paddenstoelen, maar verkolen. Hierdoor is de zwam erg vuurbestendig.

Het oppervlak van de korst is bedekt met brede, concentrische ringen die de paddenstoel een gestreept uiterlijk geven. De kleuren van de echte tonderzwam kunnen sterk uiteenlopen, van zilvergrijs, rood- of donkerbruin tot bijna zwart. Ter hoogte van de stompe, viltige groeirand onderaan is de paddenstoel doorgaans lichter gekleurd in de groeiperiode.